कहिले कति सहुलियत?
कहिले कति सहुलियत?
काठमाडौं : सरकारले निर्यात प्रवर्द्धनका लागि निर्यातजन्य वस्तुहरूका लागि छुटैछुटका योजनाहरू ल्याए तापनि त्यसको प्रभाव निर्यात व्यापारमा देखिएको छैन। निर्यात प्रवर्द्धन गर्दै व्यापार घाटा न्यून गर्न सरकारले आर्थिक वर्ष २०६८/०६९ देखि सहुलियत प्रदान गर्दै आएको छ।
नेपाल राष्ट्र बैंकको तथ्यांकअनुसार सरकारले पछिल्लो ६ वर्षमा एक अर्ब ४१ करोड रुपैयाँ बराबरको सहुलियत प्रदान गरेको छ। तर, आयत र निर्यातको अनुपात घट्नुको सट्टा अनेपेक्षित रूपमा बढेको छ। सबैभन्दा बढी २०७०/०७१ मा ३८ करोड रुपैयाँको सहुलियत उपलब्ध गराएको तथ्यांकले देखाउँछ।
| आर्थिक वर्ष | सहुलियत रकम |
| २०६८/०६९ | १० करोड रुपैयाँ |
| २०६९/०७० | १८ करोड रुपैयाँ |
| २०७०/०७१ | ३८ करोड रुपैयाँ |
| २०७१/०७२ | २५ करोड रुपैयाँ |
| २०७२/०७३ | २० करोड रुपैयाँ |
| २०७३/२०७४ | २९ करोड रुपैयाँ |
उचित ठाँउमा सहुलियत भएन कि!
अर्थविद् डा. पोषराज पाण्डे निर्यात प्रवर्द्धनका लागि उचित ठाउँमा सहुलियत नभएको कारण निर्यात व्यापार वृद्धि नभएको तर्क गर्छन्। मुलुकको व्यापार घाटा न्यून गर्न निर्यात प्रवर्द्धनका लागि दिइएको सहुलियतसम्म निर्यात घट्दासमेत लिइएको उनले बताए। 'हाम्रो निर्यात घटिरहेको छ तर पनि लाजै पचाएर सहुलियत थापिरहेका छौँ', पाण्डेले भने।
नेपाल राष्ट्र बैंकका कार्यकारी निर्देशक नरबहादुर थापा सहुलियत कसलाई दिइएको छ र कहाँ बिक्री हुने वस्तुमा दिइएको छ भन्ने कुराले अर्थ राख्ने बताउँछन्। उनले भारतसँग ठूलो हिस्सामा व्यापार भएको कारण त्यतातर्फ सहुलियतमा ध्यान दिनुपर्ने बताए। तर, सरकारले तेस्रो मुलुकमा लैजाने वस्तुमा मात्रै निर्यात सहुलियत दिएको छ।
'हामी तेस्रो मुलुकसँग त यसै फाइदामा छौँ, नौ खर्ब रुपैयाँमध्ये छ खर्ब रुपैयाँको व्यापार भारतसँग छ, यसमा केन्द्रित हुनुपर्छ', निर्देशक थापाले भने। उनले जहाँ सहुलियत प्रदान भएको छ, त्यहाँ व्यापार नबढेको कारण पनि केही परिवर्तन गर्न आवश्यक रहेको उल्लेख गरे।
के छ व्यापार स्थिति?
चालु आर्थिक वर्ष २०७४/०७५ को पहिलो चार महिनामा गत वर्षको सोही अवधिको तुलनामा ३ दशमलब ५० प्रतिशत निर्यात व्यापार घटेको छ। भन्सार विभागको तथ्यांकअनुसार चार महिनामा आयात व्यापार गत वर्षको सोही अवधिको तुलनामा ९ दशमलब ३६ प्रतिशले बढी अर्थात् ७६ अर्ब ७३ करोड ६० लाख ७३ हजार रुपैयाँको सामान आयात भएको छ।
तर निर्यात भने ५ अर्ब ९६ करोड रुपैयाँ मात्र रहेको छ। आयातको तुलनामा निर्यात १ को अनुपात १२ मा पुगेको छ। पछिल्लो २० वर्षको अवधिमा नेपालको अौसत आयात वृद्धि १० दशमलब ८ प्रतिशत रहेको छ। तर औसत निर्यात वृद्धि भने १ दशमलब शून्य ८ प्रतिशत मात्रै छ।
तपाईंको ईमेल गोप्य राखिनेछ ।