भारतले निर्माणाधीन सडक चीनको सीमासम्म लगेन

दार्चुला : सीमावर्ती क्षेत्र धारचुला तहसिलअन्तर्गत पर्ने तावाघाटबाट ९५ किलोमिटर उत्तरतिर पर्ने लिपुलेकसम्मको ट्रयाक खोल्ने काम पूरा भएपछि भारतका रक्षा मन्त्री राजनाथ सिंहले  हिजो उद्घाटन गरेको सडक चीनको सिमाना पुग्ने भनिए पनि हाल तीन किलोमिटर बाँकी मैं छोडिएको छ। 

भारत सरकारका रक्षामन्त्री सिहंले भिडियो कन्फ्रेन्सबाट शुक्रबार गर्बाधार–कालापानी जोड्ने सडकको उद्घाटन गरेका थिए। लिपुलेकसम्म बनेको सकडले कैलास मानरोवर यात्रा, चीनसँगको व्यापारमा भारतलाई फाइदा पुग्ने र स्थानीय बासिन्दालाई यातायातको सुविधा दिने बताइएको छ। भारतले लिपुलेकसम्म सडक विस्तार गर्न सन् १९९९ बाट तावाघाट–लिपुलेक ९५ किलोमिटर सीमा सडकको कार्य सञ्चालन गरेको थियो।

भारत सरकारले तावाघाटबाट लिपुलेकसम्मको सडक निर्माणका लागि ४ अर्ब ८ करोड रुपैया खर्च गरेको छ। सन् २००८ बाट सुरु गरिएको यो सडक ३ वर्षभित्र निर्माण गरिसक्नुपर्ने थियो, तर जटिल भू-बनोटका कारण धेरै सयम लागेको भारतीय अधिकारीहरुले जानकारी दिएका छन्। भारतले लिपुलेकसम्म सडक निर्माण गरेको भए पनि चीनको सिमानासम्म सडक निर्माण गरेको छैन। चीन सीमाभन्दा झण्डै ३ किलोमिटर वरसम्म मात्रै सडक निर्माण भएको छ। 

तावाघाटबाट गर्बाधारसम्म सन् २००८ मा नै भारतले सडक ट्रयाक खोलिसकेको थियो भने अहिले गर्बाधारसम्म सडक स्तरोन्नति गरिएको छ। तावाघाटबाट गुञ्जीसम्म चट्टान भएकाले सडक विस्तारमा धेरै सम्मस्याको सामना गर्नुपरेको थियो। उक्त सडक निर्माण गर्ने कम्पनी ग्रिफका अनुसार सडक निर्माणका क्रममा ६५ लाख भारतीय रुपैयाँ लागतको डोेजर, २ दशमलव ५ करोड भारतीय रुपैयाँ बराबरका ४ सय डिलिङ मेसिन र ४० लाख भारतीय रुपैयाँ बराबरको बेगन मेसिनसहित कयौं सामग्री चट्टान टुटेर पुरिएका थिए। 

सडकले भारतको सीमा सुरक्षा बलियो 

नेपाली अतिक्रमित भूमि लिपुलेकसम्म सडक बिस्तारले भारतीय सेना र अर्धसैनिक बललाई सीमा क्षेत्रमा आवतजावतका लागि सहज हुने भएको छ। भारतको धारचुला तहसिलअन्तर्गत तावाघाटदेखि लिपुलेकसम्म सुरक्षातन्त्र बलियो बनेको भारतीय पत्रिका हिन्दुस्तान दैनिकले समाचार लखेको छ। 

तावाघाटदेखि लिपुलेकसम्म ९५ किलोमिटर सडकको निर्माण कार्य सम्पन्न गरेको भारतले चीनसँगको ३ किलोमिटर सीमावरको सडक भने सुरक्षा दृष्टिकोणले निर्माण गरेको छैन। तावाघाटबाट चीन सीमासम्मको कुल लम्बाइ ९५ किलोमिटर हुनेछ।शुक्रबार उद्घाटन गरिएको सडकमा शनिबारबाट भारतीय सेना र अर्धसैनिक बलहरुका गाडीहरुले सञ्चालनको अनुमति पाउनेछन्। 

कैलास–मानसरोवर यात्रा सहज

भारतले लिपुलेकसम्म बिस्तार गरेको सडकका कारण चीनको ताक्लाकोटमा रहेको हिन्दुहरुको प्रमुख धार्मिक स्थल कैलास मानसरोवर यात्रा सहज हुने भएको छ। कैलास मानसरोवर यात्रा एसियाका अधिकांश हिन्दुहरुले लिपुलेक नाका भएर नै गर्ने गरेका छन्। सडक निर्माणले अतिक्रित नेपाली गाउँहरु कुटी, गुञ्जी, नाबीसहित भारतका गाउँहरु गरब्याङ, नपल्चयु, रोङकाङ सहितका सीमा क्षेत्रमा बस्ने गाउँहरुका स्थानीयहरुलाई फाइदा पुग्ने छ। 

लकडाउनले छाङरुमा सशस्त्र पोस्ट स्थापनामा ढिलाइ 

कोरोना कहर र लकडाउनले नेपालले त्रिदेशीय सीमा क्षेत्र (कालापानी नजिक) छाङरुमा सशस्त्र पोस्ट स्थापना गर्न ढिलाइ भएको दार्चुलाका प्रमुख जिल्ला अधिकारी यदुनाथ पौडेलले बताए। नेपाली पक्षले पनि घाँटिबगडदेखि तिंकर सम्मको सडकको जिम्मा नेपाली सेनाले पाएकाले लकडाउनपछि नेपालले पनि सडक निर्माण गर्ने उनको भनाइ छ। 

ब्यास क्षेत्रमा पुग्ने घोरेटो बाटो पनि लकडाउनले निर्माणमा समस्या सिर्जना भएको छ। लकडाउनपश्चात् सीमा क्षेत्रमा पुग्ने घोरेटो बाटो निर्माण गरिने प्रमुख जिल्ला अधिकारी पौडेलले बताए।