अमेरिकाको ४७औँ राष्ट्रपतिको रुपमा शपथ लिएको लगत्तै डोनाल्ड ट्रम्पले अध्यागमन, जलवायु सम्झौता र माफीलगायत धेरै प्रमुख कार्यकारी आदेश जारी गरेका छन्।
संसदबाट पारित कार्यकारी आदेशहरू कानूनसरह हुन्छन् तर ती राष्ट्रपति वा अदालतले उल्टाउन सक्छन्।
कतिपय आदेशहरूले कानूनी चुनौती पनि सामना गर्नुपर्ने हुन सक्छ। तल हामी त्यस्ता नीतिगत परिवर्तनहरूका सम्बन्धमा दिइएका कार्यकारी आदेशहरूको बारेमा चर्चा गर्नेछौँ।
आप्रवासन
सिमानामा संकटकाल
ओभल अफिसमा ट्रम्पले अमेरिकाको दक्षिणी सिमानामा संकटकाल घोषणा गर्ने निर्देशनमा हस्ताक्षर गरे। यसपछि ट्रम्पले भने, ‘यो ठूलो कुरा हो।‘
उनले आप्रवासीहरूका अमेरिकामा जन्मेका बच्चाहरूले प्राप्त गर्ने अमेरिकी नागरिकताको प्रावधानलाई पनि लक्षित गरे।
ट्रम्पले अमेरिकाको शरणार्थी पुनर्वास योजनालाई ४ महिनाका लागि रोक्ने आदेशमा पनि हस्ताक्षर गरेका छन्। यद्यपि यस सम्बन्धमा प्रष्ट जानकारी भने आउन सकेको छैन।
सीमा बन्द गर्न आदेश
ट्रम्पले सेनालाई ‘सिमाना सिल’ गर्न आदेश दिएका छन्। सीमा क्षेत्रबाट अवैध लागुऔषध ओसारपसार हुने, मानव बेचबिखनलगायत अपराध हुने गरेको उनले बताए।
आतंकवादसँग सम्बन्धित सूचीमा गिरोहहरूको समावेश
राष्ट्रपतिले लागुऔषध कारोबारी र अन्तरराष्ट्रिय गिरोहलाई विदेशी आतंकवादी संगठन घोषणा गर्ने निर्देशनमा पनि हस्ताक्षर गरेका छन्। एल साल्भाडोरको आप्रवासी गिरोह एमएस-१३ र भेनेजुएलाको गिरोह ट्रेन डे अरागुआ अब सूचीमा थपिनेछ जसमा पहिले नै अल-कायदा, इस्लामिक राज्य र हमास समावेश छ।
मेक्सिको सीमामा पर्खाल
अमेरिकाको दक्षिणी सिमानामा संकटकालको घोषणा गर्दै ट्रम्पले अधिकारीहरूलाई 'दक्षिणी सिमानामा थप अवरोध निर्माण गर्न' प्रयास पुनः सुरु गर्न निर्देशन दिएका छन्।
यद्यपि यी निर्देशनहरू कार्यकारी आदेशहरू होइनन् र यस्ता प्रयासहरूको लागि पैसा कहाँबाट आउँछ भन्ने स्पष्ट छैन। यो मुद्दा ट्रम्पको पहिलो कार्यकालमा सबैभन्दा ठूलो आलोचना भएको थियो।
सन् २०१६ मा पहिलो पटक राष्ट्रपति बनेपछि उनले मेक्सिकोसँगको सिमानामा पर्खाल बनाउने आदेश दिएका थिए। यो नाकाको सानो भाग निर्माण भइसकेको भए पनि अधिकांशको निर्माण अधुरो रह्यो।
'मेक्सिकोमा बस्नुहोस्'
ट्रम्पले मेक्सिकोबाट आउने शरणार्थीका लागि कार्यकारी आदेश पनि जारी गरेका छन्। पहिलो कार्यकालमा शरण खोज्ने करिब ७० हजार गैर-मेक्सिकन मानिसहरू यस प्रावधानअन्तर्गत फर्किएका थिए।
आप्रवासीमा प्रतिबन्ध
यस आदेशमा ट्रम्पले बाइडेनको कार्यकालमा आप्रवासीहरूका लागि ठूलो योजनामा प्रतिबन्ध लगाएका छन्। यो योजनाअन्तर्गत क्युबा, हाइटी, निकारागुआ र भेनेजुएलाका करिब ३० हजार आप्रवासीलाई अमेरिका आउन स्वीकृति दिइएको थियो। यो नीतिलाई सीएचएनवी भनिन्छ। गैरकानुनी रुपमा सीमा पार गर्नेहरुको संख्या घटाउन यो ल्याएको बाइडेन प्रशासनले जनाएको थियो।
विश्व स्वास्थ्य संगठनबाट बाहिरिने आदेश
ट्रम्पले विश्व स्वास्थ्य संगठन (डब्लुएचओ) बाट अमेरिका फिर्ता हुने कार्यकारी आदेशमा पनि हस्ताक्षर गरेका छन्।
हस्ताक्षर गर्दा ट्रम्पले भने, ‘ओह, यो ठूलो निर्णय हो।‘ ट्रम्पले डब्ल्यूएचओ बाट बाहिरिने आदेश दिएको यो दोस्रो पटक हो। ट्रम्पले कोरोना महामारीसँग लड्न डब्लूएचओले चालेको कदमको आलोचना गर्दै आएका छन्। उनले यही महामारीकै बेला डब्ल्यूएचओबाट बाहिरिने प्रक्रिया सुरु गरेका थिए। तर पछि जो बाइडेनले राष्ट्रपति बनेलगत्तै यो आदेश उल्टाए।
टिकटक
ट्रम्पले चिनियाँ स्वामित्वको सामाजिक सञ्जाल कम्पनी टिकटकलाई अमेरिकामा प्रतिबन्ध लगाउने कानूनमा पनि हस्ताक्षर गरेका छन्। अहिले भने तत्कालका लागि टिकटकमा प्रतिबन्ध ७५ दिन सम्मका लागि स्थगित गरिएको छ।
टिकटकले यस मामिलामा ट्रम्पको वाचाको स्वागत गरेको छ। अमेरिकामा आफ्ना सेवाहरू पुनर्स्थापित गरेको छ। ट्रम्पले शपथग्रहण गर्नुअघि टिकटक अमेरिकामा केही समयका लागि बन्द थियो।
ट्रम्पले आफ्नो आदेशमा टिकटकको मूल कम्पनीलाई अमेरिकामा साझेदार खोज्न थप समय दिइने बताएका छन्। जसले यस कम्पनीको सबैभन्दा ठूलो हिस्सा खरिद गर्नेछन्।
यसअघि ट्रम्पले टिकटकमा प्रतिबन्धको समर्थन गरेका थिए तर चुनावी प्रचारका क्रममा उनको भिडियोलाई अर्बौं पटक हेरिएपछि उनले आफ्नो नीतिमा परिवर्तनको संकेत गर्न थाले।
सरकारी सुधार
डीओजीई र एलोन मस्क
ट्रम्पले सरकारी दक्षता विभाग (डीओजीई) को निर्माणसम्बन्धी निर्देशनहरूमा हस्ताक्षर गरेका छन्। यो नयाँ विभाग हुनेछ, जसले सरकारी खर्च घटाउन सुझाव दिनेछ। एलोन मस्कले यसको नेतृत्व गर्न सक्छन्।
ट्रम्पले टेस्ला र स्पेसएक्सका मालिक मस्कले २० जना कर्मचारीसहितको कार्यालय पाउने बताएका छन्।
सरकारी नियुक्ति रोकियो
ट्रम्पले सैन्य र केही अन्य भर्तीबाहेक सबै संघीय भर्ती फ्रिज गर्ने आदेशमा हस्ताक्षर गरेका छन्। ट्रम्प प्रशासनले आफ्नो कार्यकालमा नियुक्त हुने २६ हजार कर्मचारीकोसम्बन्धमा यो निर्णय गरेका हुन्।
संघीय कर्मचारीहरूका लागि वर्क फ्रम होम हुने छैन
ट्रम्पले सबै संघीय कर्मचारीहरूले कार्यालयमा मात्र काम गर्नुपर्नेछ र घरबाट काम गर्न नदिने प्रावधान पनि ल्याएका छन्।
सेन्सरशिप
ट्रम्पले महान्यायाधिवक्तालाई न्याय मन्त्रालय, सेक्युरिटीज एण्ड एक्सचेन्ज कमिसन र फेडरल ट्रेड कमिसन जस्ता एजेन्सीका अधिकारीहरूमाथि छानबिन गर्न निर्देशन दिने आदेश पनि जारी गरेका छन्। यो आदेश ट्रम्पको अघिल्लो कार्यकालमा पनि जारी गरिएको थियो।
बाइडेनका नीतिहरूलाई उल्टाउन आदेश
राष्ट्रपतिको पदभार ग्रहण गर्नेबित्तिकै ट्रम्पले आफ्ना पूर्ववर्ती जो बाइडेनका लागि करिब ८० नियम र नियमहरूलाई प्रभावहीन बनाउने दस्तावेजमा हस्ताक्षर गरेका छन्। यद्यपि ट्रम्पले यसमा कुन–कुन नियम समावेश छन् भन्ने कुरा भने खुलाएका छैनन्।
यससँगै ट्रम्पले सबै संघीय एजेन्सीहरूलाई नयाँ नियम जारी गर्नबाट रोक्न निर्देशन पनि दिएका छन्, जुन ट्रम्प प्रशासनले पूर्ण रूपमा आफ्नो जिम्मेवारी सम्हाल्न नसकेसम्म लागू हुनेछ।
ट्रम्पले लैङ्गिक विषयमा के भने?
ट्रम्पले कार्यकारी आदेशमार्फत अमेरिकामा पुरुष र महिला दुई लिङ्गलाई मात्र मान्यता दिने घोषणा गरेका छन्। यस आदेशले राहदानी र भिसाजस्ता सरकारी कागजातहरूलाई असर गर्नेछ।
छुट्टै कार्यकारी आदेशमा ट्रम्पले संघीय सरकारभित्र 'विविधता, समानता र समावेशीकरण (डीईआई)' जस्ता कार्यक्रमहरूमा प्रतिबन्ध लगाएका छन्। सबै संघीय एजेन्सीहरू यस आदेशको दायराअन्तर्गत आउँछन्। सरकारी खर्च लिने वा सरकारसँग कुनै सम्झौता गर्नेहरू पनि।
मेक्सिकोको खाडीको नाम फेरियो
एक कार्यकारी आदेशमा ट्रम्पले मेक्सिकोको खाडीको नाम बदलेर 'गल्फ अफ अमेरिका' राख्न आदेश दिएका छन्।
सोही आदेशमा अमेरिकाका २५औँ राष्ट्रपति विलियम म्याककिन्लेको सम्मानमा अलास्काको माउन्ट डेनालीको नाम परिवर्तन गरी माउन्ट म्याककिन्ले राख्न निर्देशन पनि दिइएको छ।
ट्रम्प मैकिन्लीको ट्यारिफ-सम्बन्धित नीतिहरूको धेरै प्रशंसा गर्छन्। बराक ओबामाले राष्ट्रपति हुँदा माउन्ट म्याकिन्लेलाई माउन्ट डेनाली नाम दिएका थिए। यहाँ बसोबास गर्ने आदिवासी समुदायले उत्तर अमेरिकाको सर्वोच्च शिखरलाई यही नामले सम्बोधन गर्ने उनले बताए।
जलवायु र ऊर्जा
ट्रम्पले बढ्दो विश्वव्यापी तापक्रमसँग जुध्न अन्तरराष्ट्रिय रूपमा महत्वपूर्ण पेरिस जलवायु सम्झौताबाट अमेरिकालाई बाहिर निकाल्ने आदेशमा पनि हस्ताक्षर गरेका छन्। यो ट्रम्पले सपथ लिएपछि हस्ताक्षर गरेको पहिलो कागजात हो।
ट्रम्पले सन् २०१७ मा पहिलो पटक पेरिस सम्झौताबाट पछि हटेका थिए तर २०२१ मा जो बाइडेनले यो निर्णय उल्टाए र अमेरिका फेरि सम्झौतामा सामेल भयो। यस सम्झौताबाट बाहिरिएसँगै ट्रम्पले संयुक्त राष्ट्रसंघलाई पठाइने पत्रमा पनि हस्ताक्षर गरेका छन्। यसमा अमेरिकाले सम्झौताबाट पछि हट्नुको कारणहरू विस्तृत रूपमा व्याख्या गरिएको छ।
कैपिटल हिल हिंसा
राष्ट्रपति बन्नेबित्तिकै ट्रम्पले जनवरी ६, २०२१ मा क्यापिटल हिल हिंसाको आरोपमा गिरफ्तार गरिएका आफ्ना १५०० समर्थकहरूलाई माफी दिए।
ट्रम्पले यस मामिलामा पक्राउ परेका मानिसहरूलाई पटकपटक ‘बन्धक’ भनेका छन्। यस हिंसापछि करिब ६०० जनालाई सरकारी अधिकारीमाथि आक्रमण गरेको वा बाटो अवरुद्ध गरेको आरोप लागेको थियो।
सजाय माफी भएका १,५०० व्यक्तिहरूमध्ये अति दक्षिणपन्थी समूह ओथ किपर्स र प्राउड ब्वाइजका सदस्यहरू छन्। उनीहरूका सदस्यहरू क्यापिटल हिंसासम्बन्धी मुद्दामा देशद्रोहको षड्यन्त्रजस्ता मुद्दामा दोषी पाइएका छन्।
पूर्व प्राउड ब्वाईज नेता हेनरी तारीलाई हिंसाको आरोपमा २२ वर्षको जेल सजाय सुनाइएको थियो। अब उनका वकिलले हेनरीलाई पनि रिहा गर्न सकिने बताएका छन्।
अर्थव्यवस्था
ट्रम्पले उक्त निर्देशनमा पनि हस्ताक्षर गरेका छन् जसमा अमेरिकी संघीय विभाग र एजेन्सीहरूलाई आम जनताको जीवनयापनको बढ्दो लागतमा ध्यान दिन भनिएको छ। यद्यपि यस कागजातसँग सम्बन्धित धेरै जानकारी बाहिर आएको छैन।
ऊर्जा आपतकालीन
ट्रम्पले पनि राष्ट्रिय ऊर्जा आपतकाल घोषणा गरेका छन्, ताकि उनका रणनीतिक तेल भण्डारहरू भर्न सकियोस्। उनले अलास्कामा तेल र ग्यास र अन्य प्राकृतिक स्रोतहरूसँग सम्बन्धित आदेशमा हस्ताक्षर गरे। उनले अमेरिकामा इन्धनका लागि थप ड्रिल गर्ने वाचा पनि गरे।
ट्रम्पले बाइडेन प्रशासनको समयमा ल्याइएको 'ग्रीन न्यू डील' माथि पनि प्रतिबन्ध लगाए। उनले अमेरिकाले पवन ऊर्जा फार्महरू भाडामा दिन बन्द गर्ने बताए।
तपाईंको ईमेल गोप्य राखिनेछ ।