युक्रेनले हरेक महिना ५० लाख टन अनाज निर्यात गर्दै आएको। यो २०२३ को तुलनामा धेरै हो, जब रुसले ब्ल्याक सी अन्न सम्झौता रद्द गर्यो। गत वर्ष जुलाईमा रुसले युक्रेन जाने र जाने कार्गो जहाजहरूलाई सुरक्षित मार्ग दिन बन्द गर्यो र परिणामस्वरूप देशको अन्न निर्यात घट्यो।
युक्रेनले यस वर्षको फेब्रुअरीमा ५८ लाख टन र जनवरीमा ५३ लाख टन अन्न निर्यात गरेको थियो । तर, मार्चमा निर्यातको मात्रा फेरि घट्यो। १ देखि २७ मार्चमा ४५ लाख टन अन्न निर्यात भएको थियो । सन् २०२२ मा रुसले आक्रमण गर्नुअघि युक्रेनले हरेक महिना ६५ लाख टन अन्न निर्यात गर्दथ्यो।
ब्ल्याक सी ग्रेन इनिसिएटिभ अर्थात् ग्रेन सम्झौताबाट बाहिरिएपछि रुसले युक्रेन जाने र आउने कुनै पनि जहाजलाई सम्भावित सैन्य आक्रमणको निसाना हुने बताएको थियो।
यसका बाबजुद, केही कार्गो जहाजहरूले युक्रेनी बन्दरगाहतर्फ जान हिम्मत गरे। यद्यपि अनाजको निर्यात जुलाई, अगस्ट र सेप्टेम्बर २०२३ मा २० लाख टनमा झर्यो।
तर, युक्रेनले नयाँ निर्यात मार्ग अपनाएको छ। युक्रेनका उपप्रधानमन्त्री ओलेक्जेन्डर कुब्ल्याकोभका अनुसार सन् २०२३ को जुलाईमा भएको अन्न सम्झौताको अन्त्यदेखि सन् २०२४ को फेब्रुअरीसम्म ४२ देशमा २ खर्ब टन खाद्यान्न निर्यात गरेको थियो।
यो सम्झौता समाप्त भएपछि रूसले युक्रेनको अनाज बन्दरगाह र गोदामहरूमा ३० वटा आक्रमण गरेको थियो।
युक्रेनको अन्न निर्यात किन महत्त्वपूर्ण छ?
फेब्रुअरीमा रुसको आक्रमण अघि युक्रेन विश्वको गहुँको सातौँ ठूलो निर्यातक, जौको चौथो ठूलो निर्यातकर्ता र सूर्यमुखीको सबैभन्दा ठूलो निर्यातकर्ता थियो।
जब युद्ध सुरु भयो युक्रेनको निर्यात घट्यो र विश्वभर अन्नको मूल्य बढ्यो। यसले विश्वका गरिब देशका जनतालाई असर गरेको छ ।
युक्रेनले जति धेरै अन्न अन्तर्राष्ट्रिय बजारमा निर्यात गर्न सक्षम हुन्छ, त्यसको मूल्य त्यति नै कम हुन्छ। खाद्य वस्तुहरू युक्रेनको सबैभन्दा ठूलो आम्दानीको स्रोत हो। सन् २०२१ मा निर्यातबाट २७.८ अर्ब डलर आम्दानी गरेको थियो ।
युक्रेनले अन्न निर्यातको लागि कुन नयाँ मार्ग प्रयोग गरिरहेको छ?
बिबिसिका अनुसार अन्न सम्झौता अन्तर्गत कार्गो जहाजहरू युक्रेनी बन्दरगाहबाट ब्ल्याक सी पार गरी ५७४ किलोमिटरको बोस्फोरस स्ट्रेटसम्म जान सक्नेछन्। सम्झौताको म्याद सकिएपछि, युक्रेनले अगस्ट २०२३ मा एउटा नयाँ "अस्थायी निर्यात कोरिडोर" सिर्जना गर्यो, जुन पश्चिमी समुद्री किनार हुँदै जान्छ।
इयुको 'सोलिडेटरी लेन्स' योजना अन्तर्गत युक्रेनले दानुब नदी वा रोमानियाको कन्स्टान्टाको बन्दरगाहमा स्थल र डुङ्गाद्वारा अन्न पठाउँछ, जहाँ यसलाई कार्गो जहाजहरूमा लोड गरिन्छ र ब्ल्याक सी पार गरिन्छ।
युक्रेनी अन्न ठूलो मात्रामा युरोपमा निर्यात गरिन्छ, जहाँ यसलाई बेचिन्छ वा अन्य युरोपेली बन्दरगाहहरूमा पठाइन्छ।
तपाईंको ईमेल गोप्य राखिनेछ ।