एजेन्सी : फेसबुकको विरोध गर्नेहरुको पंक्तिमा यसकै सहसंस्थापक पनि थपिएका छन्। फेसबुकका सहसंस्थापक तथा मार्क जुकरवर्गका सहपाठी क्रिस ह्युसले फेसबुकलाई बाई–बाई भन्ने बेला आएको बताएका हुन्। फेसबुक लोकतन्त्र र विश्व अर्थतन्त्रकै लागि चुनौतीपूर्ण बन्दै गएको उनको तर्क छ।
न्यूयोर्क टाइम्समा लेख लेख्दै उनले जुकरवर्ग र फेसबुकलाई नियमन गर्ने काम सरकारकै लागि पनि पेचिलो भएको बताएका छन्। उनले ह्वाट्स् एप र इन्स्टाग्राममाथि फेसबुककै स्वामित्व भएकाले सामाजिक संजालबीच राम्ररी प्रतिस्पर्धा हुन नसकेको जिकिर गरेका छन्। ह्युसले भनेका छन्, 'जुकरवर्गको नियत गलत नहुनसक्छ, तर उनले प्राप्त गरेको शक्ति अभूतपूर्व र समाजका लागि अहितकर छ।'
'केही सामान्य नियमहरुले फेसबुक डराउनेवाला छैन', उनी भन्छन्, 'बरु आफूप्रति अविश्वास बढ्छ। सरकारले जवाफदेही हुन बाध्य बनाउँछ कि भन्ने कुराले ऊ ज्यादा डराउँछ।'
त्यसो त फेसबुक अहिले लगातार एकपछि अर्को विवादमा फस्दै गएको छ। व्यक्तिगत तथ्यांक अपचलनका मुद्दा निरन्तर बहसमा छन्। ह्युस ती आरोप सत्यको नजिक भएको बताउँछन्।
'१५ वर्षअघि हार्वर्डमा रहँदा हामीले फेसबुक बनाएका थियौं, मैले नै फेसबुक छाडेको एक दशक भयो', उनी भन्छन्, 'तर आज मभित्र एक किसिमको रिस पैदा भएको छ। किनभने यस्तो अवस्था पैदा हुनुमा म पनि जिम्मेवार छु।'
सके आफ्ना प्रतिस्पर्धीहरुलाई किन्ने, नसके नक्कल गर्ने वा अवरोध खडा गर्ने फेसबुक नीतिको ह्युसले निन्दा गरेका छन्। इन्स्टाग्राम र ह्वाट्समाथि फेसबुकको स्वामित्व हुनेगरी 'डिल' हुन दिएर सरकारले ठूलो गल्ती गरेको उनको भनाई छ।
'फेसबुकले ती तीनवटै प्रोडक्टका मेसेजिङ सिस्टमलाई एकाकार गर्ने घोषणा गरिसकेको अवस्थामा सरकारलाई गल्ती सच्याउन सजिलो छैन', लेखमा भनिएको छ। फेरि पनि सरकार र उसले उठाउने कदम नै समाधानको एकमात्र उपाय भएकोमा उनको जोड छ।
किन मुख खोले ?
सन् २०१२ मा फेसबुकको सेयर बेचेका उनको आफ्नो कम्पनी त छँदैछ, त्यसबाहेक बाराक ओवामाको क्याम्पेनमा पनि काम गरे। विश्वचर्चित म्यागेजिन फोर्ब्सका अनुसार उनी ४३० मिलियन डलरबराबरको सम्पत्तिका मालिक हुन् उनी।
के उनी फेसबुकको शक्ति घटाउन ट्रम्प प्रशासनलाई उक्साउँदै वा सघाउँदैछन्? उनको उद्देश्य प्रष्ट भइसकेको छैन। तर यो लेख आएपछि उनीमाथि प्रश्न उठाउनेको संख्या पनि कम छैन।
'मैले देखेको फेसबुकको मूल समस्या के हो भने मानिसहरुको अभिव्यक्तिमा जुकरवर्गको एकल नियन्त्रण छ', ह्युसले आफ्नो तर्क बलियो पार्ने कोशिश गर्दै लेखेका छन्, 'संसारका दुई अर्ब मान्छेलाई 'मनिटर', उनीहरुका अभिव्यक्ति व्यवस्थापन र कतिपय अवस्थामा 'सेन्सर'समेत गर्ने निर्विकल्प क्षमता जुकरवर्गसँग छ। यो लोकतन्त्रका लागि सबैभन्दा ठूलो चुनौती हो।'
तपाईंको ईमेल गोप्य राखिनेछ ।